Doorbraak in recycling van elektronica

Elektronisch afval wordt steeds belangrijker als bron van kritische grondstoffen. Door initiatieven van gemeenten, winkeliers en inzamelsysteem Wecycle groeit het volume afgedankte elektrische apparaten en energiezuinige lampen (zogenoemd e-waste) dat gescheiden wordt ingezameld. Recyclingbedrijven zijn in staat om uit dat e-waste steeds meer grondstoffen te halen. Binnen tien jaar zal Nederland de bulk van de grondstoffen terugwinnen uit de apparaten en lampen die worden afgedankt. Niet alleen door de inzameling door Wecycle maar ook door registratie van stromen die door anderen worden gerecycled.

Dat zegt Jan Kamminga, voorzitter van de Vereniging NVMP, die zich namens de producenten inzet voor de verantwoorde verwerking van de elektrische en elektronische apparaten en van energiezuinige lampen die zij op de Nederlandse markt brengen. Volgens Kamminga kan Nederland binnen Europa voorop lopen in het ontwikkelen van 'urban mining' zoals het herwinnen van grondstoffen uit afval genoemd wordt en kan het een belangrijke rol spelen in recycling, handel en distributie van de kritische grondstoffen.

'De sleutel tot succes is dat alle partijen in de keten hun verantwoordelijkheid nemen en samenwerken', zegt Kamminga. 'De bereidheid groeit omdat burgers en bedrijven doordrongen raken van de noodzaak om grondstoffen uit afval terug te winnen. Dat geldt in versterkte mate voor elektrische apparaten en energiezuinige lampen die soms veel kritische grondstoffen bevatten.'

Verantwoord verwerken begint bij de consument die zijn afgedankte apparaten, spaarlampen en tl-buizen apart moet inleveren. De consument wordt zich - mede door campagnes van Wecycle - meer bewust van deze noodzaak, maar hij wordt ook geprikkeld door gemeenten die restafval belasten of minder restafval ophalen. 'We gooien in Nederland 11% van al ons elektronisch afval in de vuilnisbak', constateert Kamminga. 'Dat komt neer op 38 miljoen kilo e-waste per jaar. Het is goed dat gemeenten daar bovenop zitten. In het buitenland zie je zelfs dat er straffe boetes staan op niet goed scheiden. Het bewustzijn dringt overal door dat we ons niet kunnen veroorloven om het milieu te belasten en om grondstoffen verloren te laten gaan.'

Gescheiden inleveren wordt gemakkelijker gemaakt door detailhandelsketens die vrij toegankelijke inleverpunten voor kleine elektrische apparaten, batterijen, spaarlampen en tl-buizen in hun winkels zetten. Gamma en Blokker hebben in al hun vestigingen zulke inleverpunten staan waar de consument altijd zijn afgedankte spullen kwijt kan, ongeacht of hij iets nieuws koopt of niet. Elektronicaketens Mediamarkt en Saturn en doe-het-zelfketen Hornbach volgen in september. 'Consumenten waarderen dit als extra service', aldus Kamminga. 'Ik verwacht dat die inleverpunten door het hele land gaan verschijnen in grote winkels en in winkelcentra.'

Schroothandelaren en recyclingbedrijven hanteren gestaag hogere normen en certificeren zich vaker, ook omdat gemeenten en bedrijven die elektronisch afval afdanken daarom vragen. Enkele vooraanstaande recyclingbedrijven zijn daarnaast in samenwerking met Wecycle begonnen om de volumes die zij buiten Wecycle om verwerken, te registreren. De trend naar hogere recyclingnormen, certificering en registratie zal doorzetten voorspelt Kamminga.

De NVMP werkt aan een marktverkenning waarin de verschillende belanghebbenden geconsulteerd worden en waarover de vereniging in het najaar een rapport uitbrengt. Voorlopige conclusie is dat alle initiatieven samen zorgen dat een steeds groter deel van het e-waste op een verantwoorde manier wordt verwerkt en dat de markt voor ‘urban mining’ transparant wordt. Een nieuwe Europese richtlijn eist dat tegen 2021 van alle vrijkomende e-waste 85% op een geregistreerde en verantwoorde manier wordt verwerkt. Volgens Kamminga is dat haalbaar als alle partijen in de keten zich hiervoor inzetten.

Een belangrijke stap in de circulaire economie is nog het herwinnen van kritische grondstoffen waaronder de zeldzame aardmetalen. Die worden vaak in kleine hoeveelheden en in complexe samenstellingen gebruikt in elektronica en lampen en gaan in de huidige recyclingprocessen nog vaak verloren. De recyclingindustrie werkt aan nieuwe technieken en processen waarmee die kritische metalen herwonnen kunnen worden. Kamminga: 'Het gaat niet om grote volumes, maar wel om de meest kritische stoffen waar 'urban mining' een cruciale bron is om in onze behoefte te voorzien. Ik verwacht dat we ook hier de komende tien jaar een aantal stappen gaan zetten.'

NVMP 18-07-2012